स्क्रिन टाइम वाढल्याने मानवी डोळे आणि रोगप्रतिकारक शक्तीवर परिणाम:
स्क्रिन टाइम:आपल्यातील बहुतेक लोक दिवसाभरात बराच वेळ स्क्रिनवर घालवतो. आपण आपले स्मार्टफोन, टॅबलेट, लॅपटॉप आणि डेस्कटॉप संगणक यांच्या स्क्रिनवर काम करतो, खेळतो, सोशल मीडियावर सक्रिय राहतो आणि मनोरंजनाचा आनंद घेतो. तथापि, स्क्रिन टाइम वाढल्याने आपल्या डोळे आणि रोगप्रतिकारक शक्तीवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.
डोळ्यांवर परिणाम:
स्क्रिन टाइम वाढल्याने डोळ्यांवर अनेक प्रकारे परिणाम होऊ शकतो. यामध्ये खालील गोष्टींचा समावेश आहे:
डोळ्यांची थकवा: स्क्रिनवर दीर्घकाळ पाहिल्याने डोळ्यांना थकवा येऊ शकतो. याला डिजिटल आई स्ट्रेन (Digital Eye Strain) असे म्हणतात. डिजिटल आई स्ट्रेनमध्ये डोळ्यांची दुखी, धूसर दृष्टी, डोकेदुखी आणि खांद्यांमध्ये दुखणे यासारखे लक्षणे दिसू शकतात.
डोळ्यांच्या कोरड्यापणा: स्क्रिनवर पाहिल्यावर आपण कमी करतो. यामुळे डोळ्यांमध्ये कोरडेपणा येऊ शकतो. डोळ्यांच्या कोरड्यापणामुळे डोळ्यांमध्ये खाज येणे, डोळ्यांमधून पाणी येणे आणि प्रकाशाची संवेदनशीलता वाढणे यासारखी लक्षणे दिसू शकतात.
दृष्टी कमजोर होणे: स्क्रिन टाइम वाढल्याने दृष्टी कमजोर होऊ शकते. हे खासकरून मुलांमध्ये जास्त दिसून येते.
ग्लूकोमा: ग्लूकोमा हा डोळ्यांचा एक गंभीर आजार आहे. या आजारामुळे डोळ्यांच्या नसांना नुकसान होते आणि दृष्टी कमी होते. स्क्रिन टाइम वाढल्याने ग्लूकोमाचा धोका वाढू शकतो.
रोगप्रतिकारक शक्तीवर परिणाम:
स्क्रिन टाइम वाढल्याने रोगप्रतिकारक शक्तीवरही नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. याचे कारण खालीलप्रमाणे आहे:
झोप कमी होणे: स्क्रिनवर रात्री उशीरापर्यंत पाहिल्याने झोप कमी होते. झोप कमी झाल्यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमजोर होते.
तणाव: स्क्रिनवर जास्त वेळ घालवल्याने तणाव वाढू शकतो. तणाव वाढल्यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमजोर होते.
व्यायाम कमी होणे: स्क्रिनवर जास्त वेळ घालवल्यामुळे शारीरिक हालचाली कमी होतात. शारीरिक हालचाली कमी झाल्यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमजोर होते.
स्क्रिन टाइम कमी करण्याचे उपाय:
स्क्रिन टाइम वाढल्याने होणारे दुष्परिणाम टाळण्यासाठी स्क्रिन टाइम कमी करणे आवश्यक आहे. स्क्रिन टाइम कमी करण्यासाठी खालील उपाय करू शकतो:
स्क्रिन टाइमसाठी मर्यादा निर्धारित करा: आपण दिवसाभरात किती वेळ स्क्रिनवर घालवाल ते ठरवा आणि त्या मर्यादेचे पालन करा.
स्क्रिन ब्रेक्स घ्या:
स्क्रिनवर पाहत असताना दर 20 मिनिटे 20 सेकंद डोळे बंद करून किंवा 20 फूट अंतरावरील एखाद्या वस्तूकडे पाहून स्क्रीन ब्रेक घ्या. यामुळे डोळ्यांना आराम मिळेल आणि डिजिटल आई स्ट्रेनची शक्यता कमी होईल.
स्क्रीनची चमक कमी करा:
स्क्रीनची चमक कमी करून डोळ्यांना जास्त प्रकाशाचा त्रास होण्यापासून रोखता येईल.
अँटी-ग्लेअर ग्लासेस वापरा:
अँटी-ग्लेअर ग्लासेस वापरून स्क्रीनवरून येणाऱ्या चमक आणि प्रतिबिंबांपासून डोळ्यांना संरक्षण मिळेल.
शारीरिक हालचाली वाढवा:
शारीरिक हालचाली वाढवल्याने तणाव कमी होतो आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते.
झोपेची वेळ ठरवा:
रात्री लवकर झोपून सकाळी लवकर उठल्याने पुरेशी झोप मिळते आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते.
निष्कर्ष:
स्क्रिन टाइम वाढल्याने होणारे दुष्परिणाम:
आजच्या काळात, संगणक, मोबाईल फोन आणि टीव्हीच्या वापरामुळे स्क्रिन टाइम मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे. स्क्रिन टाइम वाढल्याने डोळे आणि रोगप्रतिकारक शक्तीवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.
डोळ्यांवर परिणाम
स्क्रीनवर सतत पाहणे डोळ्यांना थकवू शकते आणि डोळ्यांमध्ये जळजळ, सूज आणि डोकेदुखी होऊ शकते. याव्यतिरिक्त, स्क्रीन टाइम वाढल्याने दूरदृष्टी आणि निकटदृष्टीचा धोका वाढतो.
रोगप्रतिकारक शक्तीवर परिणाम
स्क्रीन टाइम वाढल्याने शरीरात तणाव वाढतो, ज्यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते. यामुळे सर्दी, फ्लू आणि इतर संसर्गांचा धोका वाढतो.
उपाययोजना
स्क्रिन टाइम कमी करण्यासाठी आणि या दुष्परिणामांपासून बचाव करण्यासाठी खालील उपाययोजना करणे आवश्यक आहे:
स्क्रीनवर पाहताना नियमितपणे ब्रेक घ्या.
स्क्रीनवर पाहताना योग्य अंतर ठेवा.
स्क्रीनची चमक कमी करा.
दिवसातून काही तास स्क्रीनपासून दूर राहा.
या उपाययोजना केल्याने Screen Time मुळे होणाऱ्या दुष्परिणामांपासून बचाव होण्यास मदत होईल.
FAQ’s:
डोळ्यांसाठी किती स्क्रीन वेळ आरोग्यदायी आहे?
अमेरिकन ऑप्थॉमोलॉजिकल असोसिएशन (American Academy of Ophthalmology) नुसार, प्रौढांसाठी दिवसातून 2 तासांच्या आत स्क्रीन वेळ आरोग्यदायी आहे. मुलांसाठी, स्क्रीन वेळ दिवसातून 1 तासाच्या आत मर्यादित करणे चांगले आहे.
Screen Time वाढल्याने डोळ्यांना कोणते आजार होऊ शकतात?
Screen Time वाढल्याने डिजिटल आई स्ट्रेन, डोळ्यांच्या कोरड्यापणा, दृष्टी कमजोर होणे आणि ग्लूकोमा यासारखे आजार होऊ शकतात.
Screen Time वाढल्याने रोगप्रतिकारक शक्तीवर कसा परिणाम होतो?
Screen Time वाढल्याने झोप कमी होणे, तणाव वाढणे आणि व्यायाम कमी होणे यासारख्या समस्या निर्माण होतात. या समस्यांमुळे रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत होते.
Screen Time कमी करण्यासाठी कोणते उपाययोजना करू शकतो?
Screen Time कमी करण्यासाठी वरील लेखात दिलेले उपाययोजना करू शकतो. याव्यतिरिक्त, आपल्याला स्क्रीनवर पाहण्याची गरज नसताना स्क्रीन बंद करणे, स्क्रीनची चमक कमी करणे आणि अँटी-ग्लेअर ग्लासेस वापरणे यासारख्या गोष्टी करू शकतो.
Screen Time वाढल्याने होणारे दुष्परिणाम टाळण्यासाठी काय करावे?
Screen Time वाढल्याने होणारे दुष्परिणाम टाळण्यासाठी वरील उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. याव्यतिरिक्त, आपण आपल्या स्क्रीन वेळवर लक्ष ठेवणे आणि त्यानुसार त्याचे नियमन करणे देखील आवश्यक आहे.
