Stress Free Life-2024 मध्ये तणाव कमी करायचा आहे? विषारी तणावावर मात करण्यासाठी ’10 रीसेट‘!

Stress Free Life-2023 ची धावपळ संपली आणि 2024 समोर उभे आहे. नवीन वर्ष म्हणजे नवीन सुरुवात, नवीन आशा, नवीन संकल्प. पण त्याचबरोबर येतो तो तणाव! ऑफिसचा वर्कलोड, घरचे ओझे, आर्थिक चिंता, स्पर्धा – हे सर्व तणाव वाढतच जातात. पण घाबरू नका! या वर्षी विषारी तणावावर मात करण्यासाठी आपण काही ‘रीसेट‘ करू या? चला तर मग बघूया 10 उपाय जेणेकरून 2024 तणावमुक्त वर्ष असेल!

Stress Free Life-रीसेट क्र. 1: मनःशांतीचा श्वास घ्या –

धावपळीच्या जीवनात आधी मिनिटचाही श्वास घेण्याची वेळ मिळत नाही. पण थांबा! फक्त 5 मिनिटे शांत बसून, डोळे बंद करून, आरामदायी श्वास घ्या. या श्वास घेण्याच्या क्रियेतून मन शांत होईल आणि तणाव कमी होईल.

 

Stress Free Life-रीसेट क्र. 2: डिजिटल डिटॉक्स करा –

मोबाईल आणि सोशल मीडिया आपल्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग झाले आहेत. पण सतत स्क्रोलिंग, नकारात्मक बातम्या आणि तुलना तुमच्या तणावात भरच पाडतात. म्हणूनच, थोडा वेळ डिजिटल डिटॉक्स करा. फोन बाजूला ठेवा, निसर्गाचा आनंद घ्या, मित्रांसोबत खेळा. डिजिटलपासून दूर जाऊन स्वतःशी आणि पर्यावरणाशी जोडले जा.

 

Stress Free Life-रीसेट क्र. 3: कृतज्ञता व्यक्त करा –

आपल्या जीवनात काय चांगले आहे याकडे लक्ष द्या. दिवसाच्या शेवटी, कृतज्ञता व्यक्त करा. जर्नलमध्ये लिहा, मित्रांना सांगा, स्वतःशी पुटपटा. छोट्या–छोट्या गोष्टींबद्दल कृतज्ञता व्यक्त केल्याने मन आनंदी होते आणि तणाव कमी होतो.

Stress Free Life-रीसेट क्र. 4: निसर्गाच्या गोष्टींचा अनुभव घ्या –

निसर्गाच्या सान्निध्यात जा. एका उद्यानात फिरा, समुद्रकिनार्यावर जा, पहाडांवर ट्रेकिंग करा. निसर्गाचा स्पर्श, हवामानाचा आनंद, पक्षांची किलबील या सर्वच गोष्टींमुळे आपल्या शरीरातील तणाव हार्मोन्स कमी होतात आणि मन शांत होते.

 

Stress Free Life-रीसेट क्र. 5: आवड असलेल्या गोष्टींत गुंतून जा –

वर्कलोड आणि जबाबदाऱ्यांमुळे आपल्या आवडी आणि छंद विसरल्या जातात. पण या आवडी तुमच्यासाठी तणाव निवारक औषधासारख्या आहेत. गायन, वादन, चित्रकला, वाचन, खेळ, डान्स – काहीही करा पण आवड असलेल्या गोष्टींत वेळ द्या. तणाव विसरा आणि आनंद घ्या!

Stress Free Life-रीसेट क्र. 6: ‘नाही‘ म्हणायला शिका – स्वतःच्या गरजा पूर्ण करा

आपल्याला नेहमी सकारात्मक आणि मदत करण्यास तयार असल्यासारखे वाटते, पण कधीकधी आपल्याला ‘नाही‘ म्हणायला शिकावे लागते. जेव्हा तुम्हाला तुमच्या गरजा पूर्ण करायच्या असतात, तेव्हा ‘नाही‘ म्हणायला घाबरू नका.

‘नाही‘ म्हणायचे कसे?

• स्पष्ट आणि संक्षिप्त व्हा. ‘मला नाही करायचे आहे‘ किंवा ‘मला वेळ नाही‘ असे स्पष्टपणे सांगा.

• कारण देण्याची गरज नाही. तुम्हाला का नाही करायचे आहे याबद्दल स्पष्टीकरण देण्याची गरज नाही.

• सहानुभूती दाखवा, पण नकारात्मक प्रतिसाद देऊ नका. दुसऱ्या व्यक्तीची सहानुभूती दाखवा, पण त्याच्यावर नकारात्मक प्रतिसाद देऊ नका.

‘नाही‘ म्हणण्याचे फायदे

• तुमचे स्वतःचे जीवन जगण्याची परवानगी देते.

• तुमच्या गरजा आणि मर्यादांचे पालन करण्यास मदत करते.

• तुमच्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे.

उदाहरण:

तुम्ही तुमच्या मित्राला पार्टीला जाण्यास सांगता, पण तुम्हाला झोपायचे आहे. तुम्ही असे म्हणू शकता, “मला पार्टीला जाण्यास खूप आनंद होईल, पण मला झोपायचे आहे.”

किंवा, तुम्ही तुमच्या बॉसला अतिरिक्त काम करण्यास सांगतात, पण तुम्ही आधीच खूप काम करत आहात. तुम्ही असे म्हणू शकता, “मला अतिरिक्त काम करण्यास आनंद होईल, पण मला आधीच खूप काम आहे. मी माझी सर्व कामे पूर्ण करू शकलो नाही तर मला त्रास होईल.”

Stress Free Life-रीसेट क्र. 7: योग्य वेळी झोपा – आपल्या शरीराला विश्रांती द्या

तणाव कमी करण्यासाठी झोप हा एक महत्त्वाचा घटक आहे. पुरेशी झोप घेतल्यास, आपले शरीर आणि मन विश्रांती घेतात आणि तणाव हार्मोन्स कमी होतात.

पुरेशी झोप म्हणजे किती?

वय आणि क्रियाकलापांच्या पातळीनुसार, पुरेशी झोपेची वेळ बदलते. वयस्कांसाठी सामान्यतः 7 ते 9 तास झोपेची शिफारस केली जाते.

झोपेची सवय कशी सुधारायची?

• दररोज रात्री एकाच वेळी झोपा आणि सकाळी एकाच वेळी उठा.

• झोपण्यापूर्वी तंदुरुस्त असलेल्या क्रियाकलापांमध्ये व्यस्त रहा.

• झोपण्यापूर्वी टीव्ही, मोबाईल किंवा संगणकाचा वापर करू नका.

• झोपण्यापूर्वी हलका स्नॅक खा.

• झोपण्यापूर्वी आरामदायक वातावरण तयार करा.

Stress Free Life-रीसेट क्र. 8: नियमित व्यायाम करा – शरीर आणि मनाला निरोगी ठेवा

नियमित व्यायाम केल्याने तणाव कमी होतो, मूड सुधारतो आणि शारीरिक आरोग्य सुधारते.

व्यायामाचे फायदे

• तणाव कमी करते.

• मूड सुधारते.

• शारीरिक आरोग्य सुधारते.

• स्वतःवरचा विश्वास वाढवते.

कोणता व्यायाम करावा?

कोणताही व्यायाम करावा, तो नियमित असावा. तुम्ही चालणे, धावणे, पोहणे, योग, जिम किंवा कोणताही तुम्हाला आवडणारा व्यायाम करू शकता.

 

Stress Free Life-रीसेट क्र. 9: निरोगी आहार घ्या – शरीर आणि मनाला निरोगी ठेवा

तणाव कमी करण्यासाठी निरोगी आहार हा एक महत्त्वाचा घटक आहे. निरोगी आहार केल्याने शरीराला आवश्यक पोषक तत्त्वे मिळतात, ज्यामुळे तणाव हार्मोन्स कमी होतात आणि मूड सुधारतो.

निरोगी आहारात काय समाविष्ट आहे?

• ताजी फळे आणि भाज्या: फळे आणि भाज्या जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि फायबरचा चांगला स्रोत आहेत.

• पूर्ण धान्य: पूर्ण धान्ये पौष्टिक आणि समाधानकारक असतात.

• निसर्गदत्त चरबी: निसर्गदत्त चरबी, जसे की ऑलिव्ह ऑईल आणि शेंगदाणा तेल, निरोगी हृदयासाठी आवश्यक असतात.

• प्रोटीन: प्रोटीन शरीराच्या ऊतींचे निर्माण आणि दुरुस्तीसाठी आवश्यक असते.

निरोगी आहाराचे काही टिप्स

• दररोज 5 वेळा जेवा, थोडे थोडे.

• ताजी फळे आणि भाज्यांचा भरपूर वापर करा.

• पूर्ण धान्ये आणि निसर्गदत्त चरबींचा वापर करा.

• प्रथिने, जसे की अंडी, मासे, मांस आणि डाळी यांचा समावेश करा.

• प्रक्रियायुक्त(Processed) आणि जंक फूड टाळा.

Stress Free Life-रीसेट क्र. 10: विश्रांतीसाठी वेळ काढा – आपल्या मनाला आणि शरीराला आराम द्या

तणाव कमी करण्यासाठी विश्रांती घेणे हा एक महत्त्वाचा घटक आहे. विश्रांती घेतल्यास, आपले शरीर आणि मन ताजेतवाने होतात आणि तणाव हार्मोन्स कमी होतात.

विश्रांतीसाठी काय करावे?

• आपल्या आवडत्या गोष्टी करा.

• शांत वातावरणात विश्रांती घ्या.

• योग किंवा ध्यान करा.

• स्नान किंवा शॉवर घ्या.

• संगीत ऐका.

निष्कर्ष:

तणाव हा आपल्या जीवनाचा एक नैसर्गिक भाग आहे. पण जर तणाव जास्त झाला तर तो आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकतो. वरील 10 रीसेट्स मदतीने तुम्ही विषारी तणावावर मात करू शकता आणि 2024 ला तणावमुक्त वर्ष बनवू शकता.

 

FAQs:

1. तणाव म्हणजे काय?

तणाव म्हणजे शारीरिक, मानसिक किंवा भावनिक अस्वस्थता. तणाव होण्याची अनेक कारणे असू शकतात, जसे की कामाचा ताण, कौटुंबिक जबाबदाऱ्या, आर्थिक चिंता, आरोग्य समस्या इ.

2. तणावाचे लक्षण कोणते?

तणावाचे लक्षण विविध असू शकतात, जसे की:

• डोकेदुखी

• थकवा

• चिंता

• चिडचिडेपणा

• राग

• झोपेची समस्या

• भूक न लागणे किंवा जास्त भूक लागणे

• स्मृतिभ्रंश

3. तणावामुळे होणारे नुकसान काय?

तणावामुळे होणारे नुकसान विविध असू शकते, जसे की:

• शारीरिक आजार, जसे की हृदयरोग, उच्च रक्तदाब, स्ट्रोक, मधुमेह

• मानसिक आजार, जसे की नैराश्य, चिंता विकार

• अपघात

• आत्महत्येचा धोका

4. तणाव कमी करण्यासाठी काय करावे?

तणाव कमी करण्यासाठी अनेक मार्ग आहेत, जसे की:

• श्वास घेण्याच्या व्यायाम

• डिजिटल डिटॉक्स

• कृतज्ञता व्यक्त करणे

• निसर्गाच्या गोष्टींचा अनुभव घेणे

• आवड असलेल्या गोष्टींत गुंतून जाणे

• ‘नाही‘ म्हणायला शिका

• व्यायाम करा

• पुरेशी झोप घ्या

• आरोग्यदायी आहार घ्या

• व्यावसायिक मदत घ्या

5. तणाव कमी करण्यासाठी कोणते औषधोपचार उपलब्ध आहेत?

तणाव कमी करण्यासाठी अनेक प्रकारची औषधे उपलब्ध आहेत. डॉक्टर तुमच्या वैयक्तिक गरजेनुसार योग्य औषधे लिहून देऊ शकतात.

6. तणाव कमी करण्यासाठी मी कोणत्या मानसोपचारिक पद्धतींचा अवलंब करू शकतो?

तणाव कमी करण्यासाठी अनेक प्रकारची मानसोपचारिक पद्धती उपलब्ध आहेत. काही सामान्य पद्धतींमध्ये थेरपी, विश्रांती तंत्र आणि समुपदेशन यांचा समावेश होतो.

Read More Articles At

Read More Articles At