ई–किसान उपज निधी म्हणजे काय? शेतकऱ्यांसाठी कसा आहे फायदेशीर? – What is E-Kisan Upaj Nidhi?

शेतकरी बांधवांनो, शेती हा आपल्या देशाचा कणा आहे. आपण खूप मेहनत करत असताना अनेक आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागते. पीक उत्पादनानंतर बाजारपेठेतील अस्थिरतेमुळे योग्य भाव मिळत नसल्यामुळे अनेकदा आपल्याला नुकसान सहन करावे लागते. या समस्यांवर मात करण्यासाठी सरकारने अनेक योजना राबवल्या आहेत. त्यापैकीच एक म्हत्वाची योजना म्हणजे ई–किसान उपज निधी (What is E-Kisan Upaj Nidhi?). ही योजना भारतीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या अंतर्गत कार्यरत असलेल्या वेअरहाउसिंग डेव्हलपमेंट अँड रेग्युलेटरी अथॉरिटी (WDRA) द्वारे राबवली जात आहे.

ई–किसान उपज निधी ही एका डिजिटल प्लॅटफॉर्मच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना मदत करणारी योजना आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांची (Harvested crops) WDRA नोंदणीकृत गोदामांमध्ये साठवण करून कर्ज घेण्याची परवानगी मिळते. विशेष म्हणजे, या कर्जासाठी कोणतीही हमी (Guarantee) किंवा जमीन गहाण ठेवण्याची गरज नाही. शेतकऱ्यांच्या आर्थिक उन्नतीसाठी सरकार राबवत असलेल्या विविध योजनांपैकी ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) ही एक महत्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेद्वारे शेतकऱ्यांना त्यांचे उत्पन्न साठवून ठेवण्याची आणि त्यावर कर्ज मिळवण्याची सोय उपलब्ध करून दिली जाते.

E-Kisan Upaj Nidhi म्हणजे काय? (What is E-Kisan Upaj Nidhi?):

ई–किसान उपज निधी (What is E-Kisan Upaj Nidhi?) ही भारत सरकारच्या गृहनिर्माण आणि नागरी कार्य मंत्रालयाच्या (Ministry of Housing and Urban Affairs) अंतर्गत येणारी वेअरहाऊसिंग डेव्हलपमेंट अँड रेग्युलेटरी अथॉरिटी (WDRA) ची एक डिजिटल गेटवे आहे. या योजनेद्वारे शेतकऱ्यांना त्यांचे पीक WDRA नोंदणीकृत गोदामांमध्ये साठवून ठराविक कालावधीसाठी कर्ज घेण्याची सोय उपलब्ध होते.

ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) ही भारत सरकारच्या कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या अंतर्गत येणारी एक डिजिटल प्लॅटफॉर्म आहे. या प्लॅटफॉर्मद्वारे शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिका (धान, गहू, कडधान्ये, इ.) सरकारी मान्यताप्राप्त गोदामांमध्ये साठवून ठेवण्याची आणि त्यावर कर्ज मिळवण्याची सोय उपलब्ध करून दिली जाते. वेअरहाउसिंग डेव्हलपमेंट अँड रेग्युलेटरी अथॉरिटी (WDRA) द्वारे या योजनेची अंमलबजावणी केली जाते.

शेतकऱ्यांना या योजनेचा कसा फायदा होतो? (How is E-Kisan Upaj Nidhi beneficial for farmers?)

• कमी व्याजदरात कर्ज (Low-interest loan): शेतकऱ्यांना या योजने अंतर्गत फक्त 7% वार्षिक व्याजदराने कर्ज उपलब्ध होते. ही व्याजदरा सध्या बाजारात उपलब्ध असलेल्या शेती कर्जाच्या व्याजदरापेक्षा खूप कमी आहे. पारंपारिक कर्जदारांपेक्षा (उदा. सावकार) हा व्याजदर खूपच कमी आहे.

• जमीन गहाण नसलेले कर्ज (Collateral-free loan): या योजनेची सर्वात मोठी खास गोष्ट म्हणजे शेतकऱ्यांना कर्जासाठी कोणतीही जमीन किंवा मालमत्ता गहाण ठेवावी लागत नाही. त्यामुळे शेतकऱ्यांवर कोणतीही आर्थिक जोखीम येत नाही.

• पीक साठवणीची सोय (Storage facility): शेतकऱ्यांना त्यांचे पीक योग्य तापमान आणि वातावरणात साठवण्याची सोय उपलब्ध होते. यामुळे पीक खराब होण्याचा धोका कमी होतो आणि शेतकरी चांगला भाव मिळेपर्यंत आपले पीक साठवून ठेवू शकतात.

• बाजारपेठेतील अस्थिरतेपासून संरक्षण (Protection from market volatility): पीक उत्पादनानंतर बाजारपेठेतील अस्थिरतेमुळे शेतकऱ्यांना कधी कधी कमी भाव मिळतो. या योजनेमुळे शेतकरी योग्य भाव मिळेपर्यंत आपले पीक साठवून ठेवू शकतात आणि नुकसानीपासून बचावू शकतात.

• पैसे परस्पर हस्तांतरण (Direct Benefit Transfer): कर्ज रक्कम शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यांमध्ये थेट जमा केली जाते. यामुळे कोणत्याही मध्यस्थीचा समावेश नसल्याने पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता वाढते.

• कमी व्याजदरात कर्ज: या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना फक्त 7% वार्षिक व्याजदरात कर्ज उपलब्ध होते. सध्याच्या बाजारपेठेत तुलना केल्यास ही व्याजदरात खूपच कमी आहे.

• पिकांची सुरक्षित साठवण: WDRA नोंदणीकृत गोदामांमध्ये पिकांची सुरक्षित साठवण केली जाऊ शकते. यामुळे पिकांची नुकसानी टाळण्यास मदत होते.

• बाजारपेठेचा योग्य वेळ येईपर्यंत पिकांची विक्री टाळणे: कधी काळी बाजारपेठेत शेतमालासाठी योग्य भाव मिळत नाहीत. अशा परिस्थितीत शेतकरी ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) अंतर्गत कर्ज घेऊन आपल्या पिकांची विक्री योग्य बाजारपेठ आणि भाव मिळेपर्यंत टाळू शकतात.

• कर्ज फेडण्याची लवचिकता: शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांची विक्री झाल्यानंतर कर्ज परतफेड करावी लागते. त्यामुळे पिकांची विक्री झाल्यानंतर आलेल्या उत्पन्नातून कर्ज परतफेड करता येते.

• बाजारातील मागणी वाढण्याची प्रतीक्षा: शेतकरी बाजारातील मागणी वाढण्याची प्रतीक्षा करू शकतात आणि त्यानुसार बाजारभाव चांगला मिळाल्यावर पिका विकू शकतात.

• ऑनलाईन सुविधा: या योजनेसाठी ऑनलाईन नोंदणी आणि माहिती उपलब्ध आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना सहजतेने या योजनेचा लाभ घेता येतो.

शेतकरी ई–किसान उपज निधीचा कसा लाभ घेऊ शकतात? (How can farmers take advantage of E-Kisan Upaj Nidhi?)

ई–किसान उपज निधीचा(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी पुढीलप्रमाणे कार्यवाही करावी लागते –

1. नोंदणी करा (Register): सर्वप्रथम शेतकऱ्यांनी ई–किसान उपज निधीच्या(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) वेबसाइटवर जाऊन नोंदणी करावी लागते. या वेबसाइटवर शेतकऱ्यांना त्यांची माहिती भरावी लागते.

2. बँक खाते जोडा (Link bank account): नोंदणी झाल्यानंतर शेतकऱ्यांनी त्यांचे बँक खाते ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) पोर्टलशी जोडावे लागेल.

3. गोदामाची निवड करा (Select warehouse): नंतर शेतकऱ्यांनी WDRA नोंदणीकृत गोदामाची निवड करावी लागेल.

4. कर्जासाठी अर्ज करा (Apply for loan): यानंतर शेतकऱ्यांनी पोर्टलवर कर्जासाठी अर्ज करावा लागेल. अर्ज करताना शेतकऱ्यांनी पिकाची माहिती, गोदामाची माहिती, कर्ज रक्कम इत्यादी तपशील द्यावे लागतील.

5. आवश्यक कागदपत्रे सादर करा (Submit required documents): कर्जासाठी अर्ज करताना शेतकऱ्यांनी काही आवश्यक कागदपत्रे जसे की आधार कार्ड, बँक खाते विवरण, पिकांची कागदपत्रे इत्यादी सादर करावी लागतात.

6. अर्ज मंजुरी आणि कर्ज वितरण (Loan approval and disbursal): बँकेद्वारे अर्ज मंजूर झाल्यानंतर कर्ज रक्कम शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते.

ई–किसान उपज निधीची तुलना इतर योजनांशी (Comparison of E-Kisan Upaj Nidhi with other schemes)

ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) सारख्या अनेक योजना शेतकऱ्यांसाठी उपलब्ध आहेत. यातील काही योजनांची तुलना ई–किसान उपज निधी योजनेशी खालीलप्रमाणे आहे –

वरील तुलनेवरून असे दिसून येते की ई–किसान उपज निधी ही शेतकऱ्यांसाठी एक फायदेशीर योजना आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना कमी व्याजदरात कर्ज उपलब्ध होते आणि त्यासाठी जमीन गहाण ठेवण्याचीही गरज नाही.

निष्कर्ष:

ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) ही शेतकऱ्यांच्या आर्थिक उन्नतीसाठी सरकार राबवत असलेली एक कल्याणकारी योजना आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना कमी व्याजदरात कर्ज देऊन त्यांच्या पिकांची सुरक्षित साठवण करण्याची सुविधा देते. पारंपारिक कर्जांपेक्षा वेगळे, या योजनेसाठी जमीन गहाण ठेवण्याची गरज नाही. त्यामुळे शेतकरी कोणत्याही धोक्याशिवाय आपल्या पिकाची विक्री योग्य बाजारपेठ मिळेपर्यंत थांबवू शकतात.

या योजनेचा फायदा घेऊन शेतकरी आपल्या पिकांची बाजारभाव चढण्याची वाट पाहू शकतात, त्यामुळे शेतमाल विक्रीतून मिळणारा नफा वाढवू शकतात. तसेच, पिकांची सुरक्षित साठवण केल्यामुळे नैसर्गिक आपत्तींमुळे होणारी नुकसानी टाळता येते. या सर्व गोष्टींचा विचार करता, ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) ही शेतकऱ्यांच्या आर्थिक विकासासाठी आणि शेती क्षेत्राच्या प्रगतीसाठी उपयुक्त योजना आहे.

FAQ’s:

1. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेसाठी पात्रता काय आहे?

या योजनेसाठी पात्र होण्यासाठी शेतकरी भारताचा नागरिक असणे आवश्यक आहे. त्यांच्याकडे आधार कार्ड आणि बँक खाते असणे आवश्यक आहे. त्याच्याकडे स्वतःची जमीन असणे आवश्यक आहे आणि त्याने पिकाची पेरणी केलेली असणे आवश्यक आहे.

2. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेअंतर्गत किती कर्ज मिळू शकते?

या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांच्या 75% पर्यंत कर्ज मिळू शकते.

3. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेअंतर्गत कर्ज परतफेड करण्याची काय मुदत आहे?

या योजनेअंतर्गत कर्ज परतफेड करण्याची मुदत 12 महिने आहे.

4. ई–किसान उपज निधी योजनेसाठी अर्ज कसा करावा?

या योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी शेतकऱ्यांनी ई–किसान उपज निधीच्या(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) वेबसाइटला भेट द्यावी.

5. ई–किसान उपज निधी योजनेबाबत अधिक माहितीसाठी कोठे संपर्क साधावा?

या योजनेबाबत अधिक माहितीसाठी शेतकरी ई–किसान उपज निधीच्या(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) वेबसाइटला भेट देऊ शकतात किंवा 1800-180-1551 या हेल्पलाइन क्रमांकावर कॉल करू शकता

6. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेसाठी कोण पात्र आहे?

या योजनेसाठी भारतातील सर्व शेतकरी पात्र आहेत.

7. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेअंतर्गत कर्ज कसे परतफेड करावे लागते?

कर्ज शेतकऱ्यांनी त्यांच्या पिकांची विक्री झाल्यानंतर परतफेड करावे लागते.

8. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेअंतर्गत कोणत्या पिकांसाठी कर्ज मिळू शकते?

सध्या ही योजना धान, गहू, तूर, मूग, उडद, मका, कपास, सोयाबीन, भुईमूग, सूर्यफूल, तीळ, राई, ज्वारी आणि बाजरी या पिकांसाठी उपलब्ध आहे.

9. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेत कर्ज मंजुरीसाठी किती वेळ लागतो?

साधारणपणे, अर्ज मंजुरीसाठी 7-10 दिवसांचा वेळ लागू शकतो.

10. कर्ज परतफेड न केल्यास काय होईल?

कर्ज परतफेड करण्यात अयशस्वी झाल्यास, शेतकऱ्यांवर वसूलीची कारवाई केली जाऊ शकते.

11. गोदामांमध्ये पिकांची किती काळ साठवण करता येते?

कर्जमुदत असलेल्या 12 महिन्यांपर्यंत पिकांची साठवण करता येते.

12. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे काय आहेत?

या योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रांमध्ये आधार कार्ड, बँक खाते, पत्ता पुरावा आणि पिकाची कागदपत्रे यांचा समावेश आहे.

13. ई–किसान उपज निधी योजनेसाठी अर्ज करण्याची अंतिम तारीख काय आहे?

या योजनेसाठी अर्ज करण्याची अंतिम तारीख 31 मार्च 2024 आहे.

14. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी काय काळजी घ्यावी?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी योग्य वेळेत अर्ज करणे, आवश्यक कागदपत्रे पूर्ण ठेवणे आणि कर्ज परतफेडीची मुदत पाळणे आवश्यक आहे.

15. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना कोणत्या अडचणी येऊ शकतात?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना ऑनलाइन अर्ज करण्यात अडचण येऊ शकते. तसेच, आवश्यक कागदपत्रे पूर्ण नसल्यास त्यांना कर्ज मिळण्यास अडचण येऊ शकते.

16. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना काय मदत मिळू शकते?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना कृषी विद्यापीठे, कृषी विज्ञान केंद्रे आणि कृषी अधिकारी यांच्याकडून मदत मिळू शकते.

17. ई–किसान उपज निधी(What is E-Kisan Upaj Nidhi?) योजनेचा लाभ घेणाऱ्या शेतकऱ्यांच्या यशाच्या कथा काय आहेत?

या योजनेचा लाभ घेऊन अनेक शेतकऱ्यांनी आपले आर्थिक जीवनमान सुधारले आहे. काही शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेऊन नवीन शेती यंत्रणा खरेदी केल्या आहेत, तर काही शेतकऱ्यांनी आपल्या मुलांचे शिक्षण पूर्ण केले आहे.

18. ई–किसान उपज निधी योजनेचा भविष्यातील काय प्लान आहे?

सरकार या योजनेचा विस्तार करण्याची योजना आखत आहे. भविष्यात या योजनेचा लाभ अधिकाधिक शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवण्याचा प्रयत्न सरकारकडून केला जाईल.

19. ई–किसान उपज निधी योजनेचे फायदे काय आहेत?

या योजनेचे अनेक फायदे आहेत, जसे की:

• कमी व्याजदरात कर्ज

• जमीन गहाण ठेवण्याची आवश्यकता नाही

• पिकांची सुरक्षित साठवण

• योग्य बाजारपेठेचा फायदा

• कर्ज फेडण्याची लवचिकता

20. ई–किसान उपज निधी योजनेचे तोटे काय आहेत?

या योजनेचे काही तोटे आहेत, जसे की:

• अर्ज करण्याची प्रक्रिया अवघड असू शकते.

• आवश्यक कागदपत्रे मिळवण्यात अडचण येऊ शकते.

• कर्ज मंजुरी मिळण्यास विलंब होऊ शकतो.

21. ई–किसान उपज निधी योजनेची तुलना इतर योजनांशी कशी करता येईल?

ई–किसान उपज निधी योजनेची तुलना इतर योजनांशी करताना खालील गोष्टींचा विचार करा:

• व्याज दर

• हमी

• कर्ज रक्कम

• परतफेड मुदत

• पात्रता निकष

22. ई–किसान उपज निधी योजनेची अंमलबजावणी कशी केली जाते?

या योजनेची अंमलबजावणी कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या अंतर्गत कार्यरत असलेल्या वेअरहाउसिंग डेव्हलपमेंट अँड रेग्युलेटरी अथॉरिटी (WDRA) द्वारे केली जाते.

23. ई–किसान उपज निधी योजनेसाठी काय आव्हाने आहेत?

• अनेक शेतकऱ्यांना या योजनेबद्दल माहिती नाही.

• योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया गुंतागुंतीची आहे.

• कर्ज वितरणात विलंब होऊ शकतो.

24. ई–किसान उपज निधी योजनेतील आव्हानांवर मात कशी करायची?

• या योजनेबद्दल जागरूकता वाढवणे आवश्यक आहे.

• अर्ज करण्याची प्रक्रिया सोपी करणे आवश्यक आहे.

• कर्ज वितरण प्रक्रियेत सुधारणा करणे आवश्यक आहे.

25. ई–किसान उपज निधी योजनेसारख्या इतर कोणत्या योजना आहेत?

पीएम किसान सन्मान निधी, किसान क्रेडिट कार्ड, अटल पेंशन योजना इत्यादी योजना शेतकऱ्यांसाठी उपलब्ध आहेत.

26. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी कोणत्या गोष्टींचा विचार करावा?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी कर्ज घेण्याची आवश्यकता आहे का, कर्ज परतफेड करण्याची क्षमता आहे का आणि कर्जापासून मिळणाऱ्या फायद्यांचा विचार करणे आवश्यक आहे.

27. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी कोणत्या सावधगिरी बाळगाव्यात?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी कर्ज घेण्यापूर्वी सर्व अटी व शर्ती काळजीपूर्वक वाचून समजून घेणे आवश्यक आहे. तसेच, कर्जासाठी कोणत्याही दलालांना पैसे देऊ नयेत.

28. ई–किसान उपज निधी योजनेबद्दल तक्रार करण्यासाठी शेतकरी काय करू शकतात?

या योजनेबद्दल तक्रार करण्यासाठी शेतकरी ई–किसान उपज निधीच्या वेबसाइटवर तक्रार निवारण यंत्रणेचा वापर करू शकतात. तसेच, ते कृषी अधिकारी किंवा जिल्हाधिकारी यांच्याकडे तक्रार करू शकतात.

29. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना कोणत्या प्रशिक्षणाची आवश्यकता आहे?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना कोणत्याही विशेष प्रशिक्षणाची आवश्यकता नाही.

30. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना किती खर्च येईल?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना अर्ज शुल्क आणि इतर काही शुल्क भरावे लागू शकते.

31. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी कोणत्या प्रोत्साहन योजना आहेत?

या योजनेचा लाभ घेणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी सरकारकडून वेळोवेळी प्रोत्साहन योजना राबवल्या जातात.

32. ई–किसान उपज निधी योजनेचा गैरवापर होण्याची शक्यता आहे का?

होय, या योजनेचा गैरवापर होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेताना योग्य काळजी घ्यावी.

33. ई–किसान उपज निधी योजनेचा गैरवापर टाळण्यासाठी काय उपाययोजना केल्या आहेत?

सरकारने या योजनेचा गैरवापर टाळण्यासाठी अनेक उपाययोजना केल्या आहेत. यात बँका आणि गोदामांवर देखरेख ठेवणे, कर्ज परतफेडीची कडक अंमलबजावणी करणे इत्यादींचा समावेश आहे.

34. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी काय सल्ला आहे?

या योजनेचा लाभ घेणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी सल्ला आहे की ते योग्य वेळेत अर्ज करा, आवश्यक कागदपत्रे पूर्ण ठेवा आणि कर्ज परतफेडीची मुदत पाळा.

35. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी काही मार्गदर्शक तत्त्वे काय आहेत?

या योजनेचा लाभ घेणाऱ्या शेतकऱ्यांनी कर्ज रक्कम योग्यरित्या वापरणे, कर्ज परतफेडीची मुदत पाळणे आणि योजनेच्या नियमांचे आणि अटींचे पालन करणे आवश्यक आहे.

36. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना कोणत्या प्रशिक्षण कार्यक्रमांमध्ये भाग घेता येईल?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकरी कृषी विद्यापीठे, कृषी विज्ञान केंद्रे आणि कृषी अधिकारी यांच्याद्वारे आयोजित केल्या जाणाऱ्या प्रशिक्षण कार्यक्रमांमध्ये भाग घेऊ शकतात.

37. ई–किसान उपज निधी योजनेबाबत अधिक माहितीसाठी शेतकरी कोणत्या वेबसाइटला भेट देऊ शकतात?

या योजनेबाबत अधिक माहितीसाठी शेतकरी ई–किसान उपज निधीच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊ शकतात.

38. ई–किसान उपज निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना कोणत्या मोबाइल ऍप्लिकेशनचा वापर करता येईल?

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकरी ई–किसान उपज निधीच्या अधिकृत मोबाइल ऍप्लिकेशनचा वापर करू शकतात.

Read More Articles At

Read More Articles At