अटल बांबू समृद्धी योजना 2024: शेतकऱ्यांच्या आर्थिक उन्नतीचा वाण(Atal Bamboo Samruddhi Scheme 2024)

प्रस्तावना:

भारतात शेती हा मुख्य व्यवसाय असून देशाच्या आर्थिक विकासात त्याचा मोठा वाटा आहे. मात्र, शेती क्षेत्रात अनेक आव्हान आहेत. जमिनीची कस टिकवणे, सिंचनाची सोय, पीक उत्पादनात सातत्य येणे, शेतीमालाच्या किंमतीत चढउतार होणे इत्यादी समस्यांमुळे शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीवर परिणाम होतो. या समस्यांवर मात करण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविण्यासाठी सरकार वेगवेगळ्या योजना राबवित आहे. अशीच एक महत्वाकांक्षी योजना म्हणजे अटल बांबू समृद्धी योजना(Atal Bamboo Samruddhi Yojana 2024).

बांबू: हिरवे सोने आणि गरीबांचे लाकूड

बांबू, हा केवळ एक वनस्पती नसून, आर्थिक समृद्धीचे एक साधन आहे. आपल्या बहुमुखी उपयोगांमुळे बांबूला ‘हिरवे सोने’ म्हणून ओळखले जाते. तसेच, स्वस्त आणि सहज उपलब्ध असल्याने ते ‘गरीबांचे लाकूड’ देखील म्हणवले जाते. ही जलद वाढणारी, सदाहरीत आणि दीर्घायु वनस्पती शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थिती सुधारण्याचे साधन ठरू शकते. बांबू कार्बन शोषण करून ग्लोबल वार्मिंगला मात देण्यास मदत करते.

भारतात बांबूची वाढती मागणी:

भारतातील बांबू बाजारपेठ सुमारे 26 हजार कोटी रुपयांची आहे. फर्निचर, पल्प, मॅट, कार्टेज आणि प्लाय बोर्ड यांसारख्या विविध उत्पादनांमध्ये बांबूचा मोठ्या प्रमाणात वापर होतो. याशिवाय, बांबू वातावरणातून कार्बन शोषण करून ग्लोबल वार्मिंगला मात देण्यास मदत करते.

राष्ट्रीय बांबू मिशन आणि महाराष्ट्रातील उपक्रम:

केंद्र सरकारने बांबूच्या संपूर्ण क्षमतेचा उपयोग करून देशाचा विकास साधण्यासाठी ‘राष्ट्रीय बांबू मिशन‘ सुरू केले आहे. या मिशन अंतर्गत, शेतकऱ्यांना उत्तम दर्जाची बांबू रोपे उपलब्ध करून देण्यावर भर दिला जात आहे.

महाराष्ट्र सरकारनेही शेतकऱ्यांना सवलतीच्या दरात टिश्यू कल्चर बांबू रोपे उपलब्ध करून देण्यासाठी ‘अटल बांबू समृध्दी योजना 2024′(Atal Bamboo Samruddhi Yojana 2024) सुरू केली आहे. या योजनेमुळे शेतकरी आपल्या शेतात आणि बांधावर बांबू लागवड करून आर्थिक लाभ मिळवू शकतील.

अटल बांबू समृद्धी योजना 2024 मध्ये काय नवीन आहे?

2019 मध्ये सुरू झालेल्या या योजनेत 2024 मध्ये काही महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. आता शेतकऱ्यांना केवळ बांबूची रोपेच नाही तर त्यांच्या संगोपनासाठीही अनुदान मिळेल. याचा अर्थ, शेतकऱ्यांना बांबूची लागवड करणे आणि त्याची योग्य प्रकारे देखभाल करणे आणखी सोपे होणार आहे.

अटल बांबू समृद्धी योजना 2024 बद्दल अधिक माहिती:

महाराष्ट्रात शेती हा प्रमुख व्यवसाय असला तरी, हवामान बदल आणि आर्थिक अडचणींमुळे शेतकरी अनेकदा संकटात सापडतात. या परिस्थितीत, राज्य सरकारने शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्यासाठी आणि त्यांना आर्थिक स्थिरता प्रदान करण्यासाठी ‘अटल बांबू समृद्धी योजना 2024(Atal Bamboo Samruddhi Yojana 2024)’ सुरू केली आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना बांबू लागवड करण्यासाठी प्रोत्साहन देते. बांबू हा एक बहुउपयोगी पिक असून, याची लागवड केल्याने शेतकरी अतिरिक्त उत्पन्न मिळवू शकतात. या योजने अंतर्गत, शेतकऱ्यांना बांबूची रोपे आणि लागवडासाठी आवश्यक असलेली आर्थिक मदत प्रदान केली जाते.

योजनेचे प्रमुख मुद्दे:

• रोपे: शेतकऱ्यांना उच्च दर्जाची बांबूची रोपे उपलब्ध करून दिली जातात.

• अनुदान: शेतकऱ्यांना बांबू लागवडीसाठी अनुदान दिले जाते. हे अनुदान रोपांच्या खरेदीसाठी तसेच पहिल्या तीन वर्षांच्या काळातील देखभालीसाठी दिले जाते.

• लागवड: एका हेक्टर जमिनीवर सुमारे 600 बांबूची रोपे लावता येतात.

• अनुदानाची रक्कम: शेतकऱ्यांना प्रति रोप 175 रुपये अनुदान दिले जाते. हे अनुदान तीन वर्षांच्या कालावधीत देण्यात येते. १ ले वर्ष – 90 रुपये, २ रे वर्ष – 50 रुपये, ३ रे वर्ष- 35 रुपये.

अटल बांबू समृद्धी योजना 2024 ची उद्दिष्ट्ये:

• शेतकऱ्यांना अनुदान: या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट्य आहे राज्यातील शेतकऱ्यांना बांबू लागवडीसाठी अनुदान देणे.

• उत्पन्न वाढ: शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करून त्यांचा आर्थिक विकास करणे.

• उद्योगासाठी कच्चा माल: बांबू लागवड क्षेत्र वाढवून उद्योगांना कच्चा मालाची उपलब्धता सुनिश्चित करणे.

• नवीन उपजीविका: शेतकऱ्यांना उपजीविकेचे नवीन साधन उपलब्ध करून देणे.

• आर्थिक आणि सामाजिक विकास: राज्यातील शेतकऱ्यांचा आर्थिक आणि सामाजिक विकास करणे.

• जीवनमान सुधारणा: या योजनेच्या माध्यमातून राज्यातील शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यास हातभार लावणे.

अटल बांबू समृद्धी योजना 2024 ची वैशिष्ट्ये:

• राज्य शासनाचा पुढाकार: महाराष्ट्र शासनाच्या वन विभाग खात्याने बांबू लागवडीसाठी शेतकऱ्यांना अनुदान देण्याची योजना सुरू केली आहे.

• शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढ: ही योजना राज्यातील शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थिती सुधारण्यासाठी आणि त्यांचे उत्पन्न वाढवण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आली आहे.

• दीर्घायुष्य: बांबूचे जीवनचक्र 40 ते 100 वर्षांचे असते, म्हणून इतर पिकांप्रमाणे दरवर्षी बांबू लागवड करण्याची गरज नाही.

• पाण्याची बचत: बांबूला कमी पाण्याची गरज असते आणि तो विविध प्रकारच्या जमिनीत वाढू शकतो.

• दुष्काळ सहनशीलता: बांबूला कमी पाण्यातही वाढता येते आणि तो दुष्काळाचा सामना करू शकतो.

• विविध प्रकारच्या जमिनीत लागवड: पाणथळ, क्षारयुक्त आणि मुरमाड जमिनीवरही बांबूची लागवड यशस्वी होते.

• उत्पादकता: बांबूच्या एका झाडापासून दरवर्षी 8-10 नवीन झाडे तयार होतात.

• कमी खर्च: बांबूची लागवड इतर पिकांच्या तुलनेत कमी खर्चात करता येते.

• शाश्वत उत्पन्न: तिसऱ्या वर्षानंतर बांबू काढून त्यापासून निरंतर उत्पन्न मिळवता येते.

• जमीन सुधारणा: बांबू लागवड जमिनीची धूप रोखते आणि पाणी साठवून ठेवते.

• बहुउपयोगी: बांबूचा वापर फर्निचर, कागद, ऊर्जा आणि अनेक इतर उत्पादने बनवण्यासाठी केला जातो. बांबूच्या कोंबापासून ते पानांपर्यंत 26 पेक्षा जास्त मूल्यवर्धित उत्पादने तयार करता येतात.

• पर्यावरणपूरक: बांबू लागवड पर्यावरणासाठी फायद्याची आहे.

योजना अंमलबजावणीसाठी संस्थात्मक व्यवस्था:

अटल बांबू समृद्धी योजनेची(Atal Bamboo Samruddhi Yojana 2024) यशस्वी अंमलबजावणीसाठी संस्थात्मक व्यवस्था उभारण्यात आली आहे. या योजनेसाठी राज्य बांबू मिशन (SBM) स्थापन करण्यात आले आहे. SBM हे योजनेचे अंमलबजावणी संस्था आहे. SBM हे योजनेच्या विविध घटकांचे नियोजन, समन्वय आणि निरीक्षण करते.

योजनेचे प्रमुख घटक:

अटल बांबू समृद्धी योजनेचे प्रमुख घटक खालीलप्रमाणे आहेत:

• बांबू लागवड: योजने अंतर्गत शेतकऱ्यांना बांबू लागवडीसाठी आर्थिक मदत प्रदान केली जाते.

• बांबू प्रक्रिया आणि मूल्यवर्धन: बांबूपासून विविध प्रकारचे उत्पादन बनवण्यासाठी शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण आणि उपकरणे प्रदान केली जातात.

• बांबू बाजारपेठ विकास: बांबू उत्पादनांची बाजारपेठ वाढवण्यासाठी उपाययोजना राबविल्या जातात.

• संशोधन आणि विकास: बांबूच्या क्षेत्रातील संशोधन आणि विकासासाठी प्रोत्साहन दिले जाते.

• कौशल्य विकास: बांबू क्षेत्रातील कौशल्य विकासासाठी प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित केले जातात.

योजनेची प्रभावी अंमलबजावणी:

अटल बांबू समृद्धी योजनेची प्रभावी अंमलबजावणीसाठी काही महत्त्वाच्या उपाययोजना राबविल्या जात आहेत. या उपाययोजनांपैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत:

• जागरूकता अभियान: शेतकऱ्यांना बांबू लागवडीचे महत्त्व आणि फायदे जाणून घेण्यासाठी जागरूकता अभियान राबवले जात आहे.

• तंत्रज्ञान हस्तांतरण: आधुनिक तंत्रज्ञान आणि पद्धतींचा वापर करून बांबू लागवड आणि प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी तंत्रज्ञान हस्तांतरण केले जात आहे.

• संस्थात्मक समर्थन: बांबू क्षेत्राचा विकास करण्यासाठी संस्थात्मक समर्थन प्रदान केले जात आहे.

• बाजारपेठ विकास: बांबू उत्पादनांची बाजारपेठ वाढवण्यासाठी उपाययोजना राबविल्या जात आहेत.

• मॉनिटरिंग आणि मूल्यांकन: योजनेच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी मॉनिटरिंग आणि मूल्यांकन प्रक्रिया राबविल्या जात आहेत.

टिश्यू कल्चर बांबू रोपांकरिता प्रजाती:

• स्थानिक प्रजाती:

  • विदर्भ: मानवेल (Dendrocalamus Strictus) आणि कटांग (Bambusa Bambos)

  • कोकण: माणगा (Oxytenenthara Stocksii)

• अतिरिक्त निवडलेल्या प्रजाती:

  • Bambusa balcooa

  • Dendrocalamus brandisii

  • Bambusa nutan

  • Dendrocalamus asper

  • Bambusa tulda

• विशेष नोट:

  • राष्ट्रीय बांबू अभियानाच्या शिफारशीनुसार, पहिल्या चार प्रजाती (Bambusa balcooa, Dendrocalamus brandisii, Bambusa nutan, Dendrocalamus asper) मोठ्या प्रमाणात बायोमास उत्पादन करतात आणि त्यामुळे व्यावसायिक दृष्टिकोनातून अधिक फायदेशीर आहेत.

  • Bambusa tulda ही प्रजाती आकाराने लहान असून, अगरबत्ती आणि इतर हस्तकला साहित्य तयार करण्यासाठी उपयुक्त आहे.

अटल बांबू समृद्धी योजना 2024 साठी पात्रता, अटी व शर्ती:

• निवास: अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी असला पाहिजे.

• पाणी सुविधा: अर्जदाराकडे बांबूला पुरेसे पाणी उपलब्ध करून देण्यासाठी विहीर, शेततळे किंवा बोरवेल असले पाहिजे.

• संरक्षण: बांबूच्या रोपांचे रक्षण करण्यासाठी शेताभोवती कुंपण असले पाहिजे.

• जिओ टॅगिंग(Geo Tagging): बांबू लागवड पूर्ण झाल्यानंतर संबंधित अधिकाऱ्यांना जिओ टॅग फोटो पाठवावे लागतील.

• क्षेत्रफळ: एका शेतकऱ्याला जास्तीत जास्त 1 हेक्टर (2.5 एकर) क्षेत्रातच बांबू लागवड करता येईल.

• रोपांची संख्या: एका शेतकऱ्याला जास्तीत जास्त 600 बांबू रोपे (500 लागवड + 100 मरतुक-सांधण) देण्यात येतील.

• शपथपत्र: अर्जदाराला अर्जासोबत शपथपत्र देणे आवश्यक आहे.

• लाभ: एकाच कुटुंबातील एका व्यक्तीलाच या योजनेचा लाभ मिळेल.

• अनुदान: यापूर्वी केंद्र किंवा राज्य शासनाकडून बांबू लागवडीसाठी अनुदान घेतले असल्यास या योजनेचा लाभ मिळणार नाही.

अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे:

• आधार कार्ड: तुमची ओळख दर्शवणारा आधार कार्ड

• रेशन कार्ड: तुमचे कुटुंब नोंदणीकृत असलेले रेशन कार्ड

• रहिवासी दाखला: तुम्ही महाराष्ट्र राज्याचे रहिवासी असल्याचा पुरावा देणारा रहिवासी दाखला

• उत्पन्नाचा दाखला: तुमचे वार्षिक उत्पन्न दर्शवणारा दाखला (जर लागू असेल)

• मोबाईल नंबर: तुमचा सध्याचा वापरात असलेला मोबाईल नंबर

• ई-मेल आयडी: तुमचा वैध ई-मेल आयडी

• बँक खात्याचा तपशील: ज्या बँक खात्यात तुम्हाला अनुदान मिळायचे आहे त्या खात्याचा पूर्ण तपशील

• पासपोर्ट साईज फोटो: दोन नवीन पासपोर्ट साईजचे फोटो

अटल बांबू समृद्धी योजना 2024 साठी ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया:

• वेबसाइट भेट द्या: सर्वप्रथम, शासनाच्या अधिकृत वेबसाइटला (https://intranet.mahaforest.gov.in/forestportal/index.php) भेट द्या.

• होम पेज: वेबसाइट उघडल्यानंतर तुमच्यासमोर होम पेज दिसून येईल.

• अर्ज शोधा: होम पेजवर “Atal Bamboo Yojana” किंवा संबंधित लिंक शोधा आणि त्यावर क्लिक करा.

• माहिती भरा: उघडलेल्या अर्ज फॉर्ममध्ये मागितलेली सर्व माहिती अचूकपणे भरा.

• कागदपत्रे अपलोड करा: आवश्यक असलेली सर्व कागदपत्रे (जसे की आधार कार्ड, रेशन कार्ड, इ.) ऑनलाइन अपलोड करा.

• पुन: तपासणी: अर्जात भरलेली सर्व माहिती पुन्हा एकदा काळजीपूर्वक तपासा.

• सबमिट करा: सर्व माहिती अचूक असल्याची खात्री झाल्यावर “सबमिट” बटणावर क्लिक करा.

• अर्ज पूर्ण: अशा प्रकारे तुमचा अर्ज यशस्वीरित्या सबमिट होईल.

ऑफलाइन अर्ज करण्यासाठी, संबंधित कृषी विभागाच्या कार्यालयात जावे.

भविष्यातील दिशानिर्देश:

अटल बांबू समृद्धी योजनेचे भविष्यातील दिशानिर्देश खालीलप्रमाणे आहेत:

• बांबूच्या लागवडीसाठी आवश्यक पाणी आणि खताची उपलब्धता सुनिश्चित करणे.

• बांबू उत्पादनांची बाजारपेठ विकसित करणे.

• बांबूच्या उत्पादनांसाठी आवश्यक तंत्रज्ञान उपलब्ध करून देणे.

• बांबू क्षेत्राचा संशोधन आणि विकास करणे.

• बांबू उत्पादनांची गुणवत्ता सुधारणे.

अटल बांबू समृद्धी योजनेची यशोगाथा:

अटल बांबू समृद्धी योजना(Atal Bamboo Samruddhi Yojana 2024) देशभरतून यशस्वीरीत्या अंमलबजावणी होत आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढले आहे आणि बांबू क्षेत्राचा विकास झाला आहे. बांबूपासून विविध प्रकारचे उत्पादन बनवले जात आहे आणि बांबूची बाजारपेठ वाढली आहे.

Credits:

https://gemini.google.com/

https://mrtba.org/

https://themaharojgar.com/

https://intranet.mahaforest.gov.in/forestportal/index.php

https://www.google.com/

https://translate.google.com/

https://www.istockphoto.com/

https://www.canva.com/

निष्कर्ष:

अटल बांबू समृद्धी योजना(Atal Bamboo Samruddhi Yojana 2024) ही भारत सरकारची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेमुळे बांबू क्षेत्राचा विकास झाला आहे आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढले आहे. ही योजना देशाच्या ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना देण्यासाठी आणि रोजगाराच्या संधी निर्माण करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेऊन आपली आर्थिक स्थिती मजबूत करावी.

अस्वीकरण (Disclaimer):या ब्लॉग पोस्टमध्ये समाविष्ट असलेली माहिती सर्वोत्तम प्रयत्नांनुसार संकलित करण्यात आली आहे. या माहितीची पूर्णत: अचूकतेची हमी घेतलेली नाही. हा मजकूर केवळ माहितीपूर्ण/शैक्षणिक/मनोरंजन हेतूंसाठी आहे आणि तो कोणत्याही कायदेशीर किंवा व्यावसायिक सल्ल्याचा पर्याय म्हणून समजण्यात येऊ नये. या ब्लॉग पोस्टमध्ये समाविष्ट असलेल्या माहितीवर आधारित कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी कृषी विभाग, हवामान विभाग किंवा इतर संबंधित सरकारी संस्थांच्या अधिकृत माहितीची पडताळणी करण्याची शिफारस केली जात आहे. जय जवान, जय किसान.

(The information contained in this blog post has been compiled using best efforts. Absolute accuracy of this information is not guaranteed. The text is for complete informational/Educational/Entertainment purposes only and should not be construed as a substitute for or against professional advice. It is recommended to verify official information from the Department of Agriculture, Meteorological Department or other relevant government agencies before making any decision based on the information contained in this blog post. Jay Jawan, Jay Kisan.)

FAQ’s:

1. अटल बांबू समृद्धी योजना काय आहे?

अटल बांबू समृद्धी योजना ही भारत सरकारची एक योजना आहे, जी बांबू लागवडीसाठी शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत प्रदान करते. या योजनेचा उद्देश बांबू क्षेत्राचा विकास करणे आणि शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करणे आहे.

2. ही योजना कधी आणि कोणी सुरू केली?

अटल बांबू समृद्धी योजना वर्ष २०१७ मध्ये माननीय पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी सुरू केली.

3. ही योजना कोणासाठी आहे?

वैयक्तिक शेतकरी, जमीनधारक शेतकरी गट, वन सहकारी संस्था, शेतकरी उत्पादक कंपनी यांच्यासाठी ही योजना आहे.

4. योजनेचे लाभ काय आहेत?

आर्थिक लाभ, रोजगार निर्मिती, जमीन सुधारणा, हवामान बदलाव रोखण, उद्योगाना चालना देणे ही योजनेचे प्रमुख लाभ आहेत.

5. अर्ज कसा करायचा?

अर्ज ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही पद्धतीने करता येतो. ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी, संबंधित राज्य सरकारच्या कृषी विभागाच्या वेबसाइटवर जावे. ऑफलाइन अर्ज करण्यासाठी, संबंधित कृषी विभागाच्या कार्यालयात जावे.

6. किती आर्थिक मदत मिळते?

आर्थिक मदतीची रक्कम राज्य सरकारानुसार बदलू शकते.

7. बांबू लागवडीसाठी कोणत्या प्रकारचे बांबू वापरले जाते?

योजने अंतर्गत विविध प्रकारचे बांबू लागवडीसाठी वापरले जाऊ शकते.

8. बांबूपासून कोणकोणत्या उत्पादने बनवता येतात?

बांबूपासून फर्निचर, कागद, कपडे, इत्यादी उत्पादने बनवता येतात.

9. योजनेसाठी कोणत्या कागदपत्रांची आवश्यकता आहे?

अर्ज करताना आधार कार्ड, जमीन मालकीचा पुरावा, बँक खाते विवरण, इत्यादी कागदपत्रांची आवश्यकता असते.

10. योजनेची अंमलबजावणी कोण करते?

राज्य बांबू मिशन (SBM) ही योजनेची अंमलबजावणी संस्था आहे.

11. योजनेसाठी कोणत्या तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो?

आधुनिक तंत्रज्ञान आणि पद्धतींचा वापर करून बांबू लागवड आणि प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी तंत्रज्ञान हस्तांतरण केले जात आहे.

12. योजनेची प्रभावी अंमलबजावणीसाठी कोणत्या उपाययोजना राबविल्या जात आहेत?

जागरूकता अभियान, तंत्रज्ञान हस्तांतरण, संस्थात्मक समर्थन, बाजारपेठ विकास, मॉनिटरिंग आणि मूल्यांकन ही उपाययोजना राबविल्या जात आहेत.

13. योजनेचे यश काय आहे?

अटल बांबू समृद्धी योजना 2024 देशभरतून यशस्वीरीत्या अंमलबजावणी होत आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढले आहे आणि बांबू क्षेत्राचा विकास झाला आहे.

14. योजनेच्या भविष्याची योजना काय आहे?

भारत सरकार बांबू क्षेत्राचा विकास करण्यासाठी पुढील उपाययोजना राबवण्याची योजना करीत आहे.

15. योजनेसाठी कोणत्या समस्यांचा सामना करावा लागत आहे?

योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी काही समस्यांचा सामना करावा लागत आहे. या समस्यांमध्ये बांबू उत्पादनांची बाजारपेठ वाढवणे, तंत्रज्ञान हस्तांतरण, संस्थात्मक समर्थन यांचा समावेश आहे.

16. बांबू लागवडीसाठी कोणत्या प्रकारचे बांबू वापरले जातात?

बांबूच्या विविध प्रजाती वापरल्या जाऊ शकतात, जसे की मधुका बांबू, काळी बांबू, हिरवी बांबू इत्यादी.

17. बांबू लागवडीसाठी कोणती जमीन उपयुक्त आहे?

बांबू लागवडीसाठी चांगली जलनिकास असलेली, सेंद्रिय पदार्थांनी समृद्ध जमीन उपयुक्त आहे.

18. बांबू उत्पादनांची बाजारपेठ कशी आहे?

बांबू उत्पादनांची बाजारपेठ वाढत आहे. विशेषत: पर्यावरणपूरक आणि सस्टेनेबल उत्पादनांना मागणी वाढत आहे.

19. बांबू उत्पादनांची निर्यात केली जाते का?

होय, बांबू उत्पादनांची निर्यात केली जाते. भारत बांबू उत्पादनांचा प्रमुख निर्यातक देश आहे.

20. बांबू क्षेत्राचा विकास करण्यासाठी कोणत्या संस्था आणि संघटना कार्यरत आहेत?

बांबू क्षेत्राचा विकास करण्यासाठी अनेक संस्था आणि संघटना कार्यरत आहेत, जसे की भारतीय बांबू संघ, बांबू मिशन, इत्यादी.

Read More Articles At

Read More Articles At